Het onderzoek

Dit belevingsonderzoek werd uitgevoerd in het kader van mijn afstudeerpoject voor de opleiding Pedagogie van het Jonge Kind aan de Erasmushogeschool te Brussel. Het onderzoek vond plaats op mijn eigen werkplek, het Aanmeldcentrum Klein Kasteeltje van Fedasil. Hier sta ik dagelijks in contact met kinderen in kwetsbare situaties. Vanuit deze praktijkervaring groeide de nood om beter te begrijpen hoe vluchtelingenkinderen hun 'sense of belonging' beleven tijdens hun verblijf in het centrum. Met dit onderzoek wil ik hun ervaringen een stem geven en bijdragen aan een warmere praktijk. Dit voor de kinderen die er vandaag verblijven, maar ook voor zij die nog moeten komen.

In het onderzoek werd de vraag gesteld hoe vluchtelingenkinderen van 6 tot 12 jaar die verblijven in het Aanmeldcentrum Klein Kasteeltje 'sense of belonging' beleven. Dit onderzoek werd uitgevoerd in verschillende cycli, waarbij verschillende methoden werden toegepast om inzicht te krijgen in de ervaringen van kinderen die tijdelijk verblijven in het centrum.

Literatuurstudie

Het onderzoek begon met een uitgebreide literatuurstudie waarbij het concept 'belonging' werd onderzocht. Er werd stilgestaan bij de betekenis van 'belonging' in tijdelijke contexten en de rol van dit gevoel. Hierbij werd er ook ingegaan op hoe 'belonging' ervaren wordt door vluchtelingenkinderen en het belang van een thuisgevoel voor bewoners binnen Fedasil. De doelstelling was om het gebrek aan kennis over dit onderwerp te verkennen en dit omdat de 'sense of belonging' voor deze kinderen vaak onderbelicht blijft in de praktijk.

Probleemstelling en onderzoeksvraag

De probleemstelling die uit deze literatuurstudie en uit de praktijk naar voren kwam was dat er te weinig kennis en aandacht is voor het gevoel van 'belonging' bij kinderen die verblijven in het Aanmeldcentrum Klein Kasteeltje. Dit gebrek aan focus vormt de basis voor de onderzoeksvraag: "Hoe beleven vluchtelingenkinderen van 6 tot 12 jaar in het Aanmeldcentrum Klein Kasteeltje 'sense of belonging'?"

Door deze vraag te onderzoeken kan er beter inzicht worden verkregen in wat de kinderen nodig hebben om zich meer verbonden te voelen met hun omgeving. Dit biedt niet alleen meerwaarde voor de kinderen die momenteel in het centrum verblijven, maar ook voor alle toekomstige bewoners. In april 2025 verbleven er 130 kinderen in het centrum, die vaak binnen de drie maanden naar een andere opvanglocatie worden doorverwezen. Dit maakt het essentieel om dit gevoel voor deze kinderen te verbeteren.

Cycli en onderzoeksactiviteiten

Het onderzoek werd uitgevoerd in verschillende cycli om de ervaringen van kinderen op diverse manieren te begrijpen en te documenteren. De volgende methoden werden toegepast:

1. Enquête

Kinderen kregen de gelegenheid om stellingen zoals 'ik woon hier graag', 'ik voel me vaak alleen', en 'ik kan me ontspannen' te scoren van 1 tot 5. Deze enquête gaf inzicht in de algemene beleving van de kinderen in het centrum.

2. Interview met vertelkaarten/Dixit-kaarten

In deze interviews werden kinderen gevraagd om kaarten te kiezen die voor hen betekenisvol waren. Ze reageerden op vragen als: 'kan je een kaart kiezen die voor jou thuis betekent?', 'welke kaart doet je aan je familie denken?' en 'welke kaart geeft jou een warm gevoel?'. Dit gaf de kinderen de kans om  op een creatieve manier hun gevoelens en gedachten te uiten.

3. Walk-along interview

Tijdens een walk-along interview wandelen de onderzoeker en het kind samen door het centrum, waarbij de regie bij het kind lag. Deze informele setting gaf ruimte voor vragen zoals 'welke plaats in het centrum geeft je een warm gevoel?', 'wat maakt jou blij als je aan je familie denkt?' en 'wat zorgt ervoor dat je je goed voelt?'. Deze methode gaf een dieper inzicht in hoe de kinderen hun fysieke omgeving beleven.

Belangrijke thema's en resultaten

De thema's die uit deze cycli naar voren kwamen worden op deze site gepresenteerd aan de hand van quotes van de kinderen. Door de verhalen van de kinderen te delen is er hoop om meer inzicht te geven in de manieren waarop zij hun omgeving beleven en de rol van 'belonging' in hun dagelijkse leven in het centrum. Dit is niet alleen in het belang voor de kinderen zelf, maar ook voor de medewerkers van het centrum die deze inzichten kunnen gebruiken om hun werk te verbeteren en ervoor te zorgen dat kinderen zich meer gezien, gehoord en ondersteund voelen in hun tijdelijke verblijf.

Hun verhaal, Dromen en verlangen, Trappen zonder einde, Taal en begrip, Nood aan stabiliteit en voorspelbaarheid, Eenzaamheid en verbinding, Tijd en wachten, Plaats en thuisgevoel, Frustratie en overprikkeling, Belang van personen, Nieuw kind verwelkomen, en Herinneringen.